Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và tinh thần của con người, đặc biệt là ở người cao tuổi. Tuy nhiên, những thay đổi sinh lý và tâm l do tuổi tác đã khiến người già gặp phải các vấn đề liên quan giấc ngủ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của họ.

Tác động của tuổi tác lên giấc ngủ

Thay đổi nội tiết tố: Melatonin – một loại hormone quan trọng cho giấc ngủ ngon sẽ giảm dần theo tuổi tác. Sự thiếu hụt melatonin khiến người cao tuổi khó ngủ, dễ thức giấc vào ban đêm, dẫn đến tình trạng ngủ không sâu giấc, hay mơ. Hay việc giảm sút nồng độ progesterone, estrogen cũng ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh.

Thay đổi cấu trúc não bộ: Não bộ của người cao tuổi có thể bị teo và mất đi các tế bào thần kinh sản xuất serotonin – chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cho giấc ngủ. Sự thiếu hụt serotonin khiến người cao tuổi khó ngủ, dễ bị lo âu, bồn chồn, ảnh hưởng đến tâm trạng. 

Bệnh lý mãn tính: Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh lý mãn tính như tim mạch, tiểu đường, viêm khớp, trào ngược axit. Những bệnh lý này có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như đau nhức, khó thở, ợ nóng,… ảnh hưởng đến giấc ngủ. Ví dụ, ở người bệnh tim mạch, tình trạng khó thở về đêm có thể khiến họ thường xuyên thức giấc, dẫn đến thiếu ngủ.

Thuốc men: Người cao tuổi thường sử dụng nhiều loại thuốc, trong đó một số loại có thể gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến giấc ngủ như: thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau,… Việc sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc cũng có thể dẫn đến tương tác thuốc, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Thay đổi lối sống: Khi về già, nhiều người có sự thay đổi về lối sống như nghỉ hưu, ít vận động, dành nhiều thời gian ở nhà,… Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến nhịp sinh học và khiến họ khó ngủ hơn. Lối sống ít vận động, dành nhiều thời gian trước màn hình điện tử cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Thói quen tốt để cải thiện giấc ngủ

Ngoài việc bổ sung các thực phẩm tốt vào chế độ ăn hàng ngày, người cao tuổi cũng nên áp dụng một số thói quen tốt để cải thiện giấc ngủ như:

Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp giảm căng thẳng, lo âu và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, nên tránh tập các bài không phù hợp với thể trạng của cơ thể và tránh tập thể dục quá gần giờ đi ngủ. 

Sử dụng thường xuyên một số máy móc giúp cải thiện chứng mất ngủ: như là máy điện tường cao áp, máy tạo tiếng ồn trắng, máy khuếch tán tinh dầu,…

Thiết lập thời gian ngủ nghỉ hợp lý: Nên đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, ngay cả vào cuối tuần.

Tạo môi trường ngủ thoải mái: Phòng ngủ nên tối, yên tĩnh và mát mẻ. Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.

Hạn chế caffeine và rượu: Caffeine và rượu sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Cần hạn chế sử dụng caffeine vào buổi chiều và tối, tránh uống rượu trước khi ngủ.

Đọc thêm: Máy điện trường có tốt không: Lợi ích, Nguy cơ và Lưu ý Khi Sử Dụng

Có nên dùng thuốc để chữa mất ngủ ở người lớn tuổi không? 

Nhiều người có thói quen sử dụng các loại thuốc khác nhau hòng chữa bệnh mất ngủ hay chứng khó ngủ. Các loại thuốc này đem lại nhiều công dụng hiệu quả như là cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm thiểu các triệu chứng mất ngủ (cáu kỉnh, khó tập trung và mệt mỏi vào ban ngày), từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngủ ngon giấc có thể cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất tổng thể.

Tuy nhiên, các loại thuốc ngủ cũng đem đến nhiều tác dụng phụ như chóng mặt, mất thăng bằng vào ban ngày, làm tăng nguy cơ té ngã. Quan trọng nhất là dùng thuốc lâu ngày có thể xảy ra tình trạng nghiện thuốc, cần liều cao hơn để đạt được hiệu quả tương tự. 

Do đó, việc sử dụng thuốc để điều trị mất ngủ ở người già chỉ nên được thực hiện dưới sự theo dõi và hướng dẫn của bác sĩ. Bác sĩ sẽ cân nhắc các yếu tố như tuổi tác, tình trạng sức khoẻ, các loại thuốc khác mà người cao tuổi đang sử dụng và mức độ nghiêm trọng của chứng mất ngủ để đưa ra quyết định phù hợp. Vui lòng không tự ý mua thuốc và tự sử dụng!

Để cải thiện tình trạng mất ngủ, người cao tuổi cần kết hợp các mẹo dân gian với chế độ sinh hoạt khoa học, tập thể dục thường xuyên, chế độ dinh dưỡng hợp lý và sử dụng thiết bị hỗ trợ để đạt hiệu quả tốt nhất. Những điều này sẽ giúp người cao tuổi có một giấc ngủ sâu và ngon hơn, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống hàng ngày.